Vorige week was er nog stevige politieke discussie over welke corona-experts uitgenodigd zouden worden. Uiteindelijk klopten de politieke partijen af op maar liefst 32 namen. Onder impuls van Vlaams Belang zitten daar ook een aantal coronasceptici bij.

De Luikse huisarts Luc Herry, voorzitter van de Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAS), beet de spits af. Daarna stond de omstreden dierenarts/viroloog Geert Vanden Bossche op de planning. Hij werd naar voren geschoven door Vlaams Belang en pleit er al langer voor om alle coronavaccinaties stop te zetten. Hij waarschuwt daarbij voor het ontstaan van een soort ‘supermutant’ van het coronavirus. Onder de Belgische wetenschappers worden de stellingen van Vanden Bossche afgedaan als nonsens, maar bij de vaccinatiesceptici en antivaxers is Vanden Bossche intussen een van de uithangborden. Hij spreekt in het parlement onder de vlag van zijn eigen opgerichte project ‘Voice for Science and Solidarity’.

Vanmiddag is het de beurt aan neurobiologe Liliane Schoofs (KU Leuven), een van de ondertekenaars van het Wintermanifest en aangebracht door N-VA. Ook Ann De Guchtenaere (UGent), professor pediatrie en voorzitter van de Belgische Vereniging van Pediaters, komt vandaag nog aan bod, net als virologen Johan Neyts (KU Leuven) en Emmanuel André (KU Leuven).

“Uitermate belangrijk moment”

Het viel meteen op bij de start van de commissie Volksgezondheid: verschillende partijen stuurden hun fractieleiders naar de hoorzittingen in plaats van de Kamerleden die normaal gezien het thema volksgezondheid volgen.

Voor de sprekers van start konden gaan, deed onder meer N-VA-fractieleider Peter De Roover meteen een oproep. “Ik wil wijzen op de grote polarisatie in de samenleving. Velen voelden zich niet gehoord. Maar dankzij alle politieke partijen hebben we hier nu een heel ruim palet aan sprekers. Die samenstelling leidde ook al tot debat, wat een goede zaak is. Maar ik hoop dat het nu duidelijk mag zijn dat we hier aan iedereen het woord verlenen, wat niet betekent dat we ieders mening zullen volgen. Ik hoop dat dit debat depolariserend kan werken. Dit kan een heel positief en uitermate belangrijk moment worden. We moeten erin slagen om de discussie op een hoger niveau te tillen.”

Groen-fractieleider Wouter De Vriendt benadrukte dan weer dat het debat “geen vijgen na Pasen is”. “Met corona ben je nooit klaar. Het is nog altijd pertinent om dit debat te voeren. We moeten klaar staan.”

BVAS-voorzitter Luc Herry: “Vaccinatieplicht voor het algemeen belang”

De Luikse huisarts en voorzitter van het artsensyndicaat Luc Herry startte onmiddellijk met een stevig pleidooi voor een algemene vaccinatieplicht. “De meeste artsen zijn daar voorstander van. Dat is een soort gezondheidsverzekering, zoals een verzekering als je met de wagen rijdt. Als iedereen vandaag gevaccineerd was, dan zouden we misschien al een rustiger leven kunnen leiden en zouden onze kinderen nog gewoon naar school kunnen gaan.”

Herry wees ook op het belang van de vaccinatieplicht voor de zorg. “Vandaag worden nog altijd een hele reeks behandelingen uitgesteld. Mensen zijn in gevaar door het uitstellen van hun zorg. Trouwens, als vandaag niemand gevaccineerd zou zijn, dan zouden we 70 procent meer besmettingen tellen, wat dan weer zou leiden tot een serieuze overbelasting in ziekenhuizen. Bovendien zouden we ook besparen op PCR-tests en op ziekenhuisopnames als we de vaccinatieplicht invoeren.”

Herry toonde zich ook een tegenstander van de vaccinatiepas. “Daarmee leg je de verantwoordelijkheid bij de burgers, ook om dat te controleren. Er zal protest komen en het beheer van de controle zal onmogelijk worden. Om dat te vermijden is een algemene vaccinatieplicht de beste optie.”

Ter afronding benadrukte Herry dat een vaccinatieplicht “een synoniem is voor het algemene belang”. “De vaccinatie niet verplichten leidt tot een enorme toename van de werklast in de zorg, tast de kwaliteit van de zorg aan, leidt tot een vergroting van het Belgisch begrotingstekort en heeft een zware impact op ons onderwijs. Sommigen noemen een vaccinatieplicht een aanslag op de vrijheid. Maar net omdat die plicht er niet is, worden onze sociale en familiale vrijheden echt aangetast.”

Dierenarts/viroloog Geert Vanden Bossche fel tegen vaccinatieplicht

Het woord is nu aan de omstreden dierenarts/viroloog Geert Vanden Bossche, naar voren geschoven door Vlaams Belang en een populair figuur onder antivaxers en coronasceptici. Hij benadrukte onmiddellijk dat “geen enkele verplichting tot vaccinatie wetenschappelijk te rechtvaardigen valt”.

Vanden Bossche herhaalde daarbij de controversiële redenering dat vaccinatie alleen buiten een pandemie nut heeft. “Nu zijn we massaal aan het vaccineren om wat symptomen te onderdrukken zonder dat we de verspreiding echt kunnen indijken. Het virus wordt daardoor onder druk gezet, wat een recept is voor meer infectieuze varianten. We drijven het zo tot het extreme dat het virus straks resistent wordt tegen de antistoffen.” Vanden Bossche pleit in plaats daarvan voor het pushen van groepsimmuniteit. “In dat opzicht is het totaal onverantwoord om nu te spreken over een massale vaccinatie tegen omikron.”

Kritiek op betoog: “Bijna crimineel discours”

De parlementsleden reageerden onmiddellijk kritisch op het betoog van Vanden Bossche, onder meer voor zijn aangebrachte publicaties en voor zijn grote geloof in de aangeboren immuniteit, terwijl ook zwakkeren beschermd moeten worden. Zeker de Franstalige partijen sparen de kritiek niet en hebben het over “een bijna crimineel discours” en “een antivaccinatie-betoog dat geen steek houdt”. Ook Vooruit weigert verder in te gaan op het “niet-wetenschappelijke” betoog.

In een reactie benadrukt Vanden Bossche nog dat het beste bewijs dat hij kan bezorgen “de voorspellingen zijn die ik doe”. “Ik heb altijd voorspeld dat er meer en meer dominante varianten de overhand zouden nemen door de vaccinaties. Ik heb voorspeld dat dit zou leiden tot resistentie van het virus en dat dit zal leiden tot een catastrofe, en daar blijf ik bij.”

Op vragen van de parlementairen zegt huisarts Luc Herry dan weer dat er weinig onomkeerbare neveneffecten zijn van de vaccins. “Terwijl ik bij de neveneffecten van covid geen tekening moet maken. De winst is duidelijk in het voordeel van het vaccin.”

“Is een verplichting wel aan de orde?”

Als eerste spreker in de namiddag benadrukte neurobiologe Liliane Schoofs (KU Leuven), aangebracht door N-VA, dat de huidige vaccins wel beschermen tegen ernstige ziekte en hospitalisatie “maar niet geschikt zijn om transmissie van infectie te verhinderen”. “Dan kunnen we de vraag stellen of een vaccinatieplicht wel aan de orde is, zeker nu een meer besmettelijke variant circuleert”, zegt Schoofs. Ze wijst er ook op dat de Wereldgezondheidsorganisatie WHO al heeft opgeroepen tot de ontwikkeling van een nieuw vaccin “net omdat de huidige vaccins de transmissie niet tegenhouden”. Het alternatief van een vaccinatiepas noemt Schoofs dan weer “een mogelijke splijtzwam in de samenleving”.

Ook professor Pediatrie Ann De Guchtenaere (UGent) stelt zich vragen bij een verplichting. “Het is een voorrecht dat we ons hier kunnen laten vaccineren. Maar we kregen ook veel vragen van ouders en er is veel misinformatie. Gaat een verplichting dat wel oplossen? Wij hebben in de praktijk vooral geleerd dat het helpt om vertrouwen op te bouwen en om drempels weg te nemen.” Ook De Guchtenaere vraagt zich af of er nog wel veel te winnen valt met een vaccinatieplicht. “Is het momentum nu niet voorbij? En is het nodig om nog meer te zorgen voor polarisering? Al is het allerbelangrijkste wel om te stellen dat de vaccins veilig zijn.”

KU Leuven-virologen laten alle opties open

Zowel Johan Neyts als Emmanuel André, beide virologen aan de KU Leuven, benadrukten in eerste instantie nog eens de goede werking van de vaccins. “Ze worden ook snel afgebroken en er ontstaan geen nevenwerkingen meer op langere termijn. Het is goed om dat nog even te herhalen”, zei Neyts.

André benadrukte dan weer dat het virus nog regelmatig zal blijven muteren en dat het nog onzeker is of de volgende variant zwaarder of milder zal zijn. “We kunnen dan kiezen voor de loterij en erop gokken dat de volgende variant milder zal zijn. Of we kunnen ons pragmatisch voorbereiden op het slechtere scenario.”

In dat laatste geval pleit André hoe dan ook voor herhaalde boosterprikken voor mensen met een zwak immuunsysteem. Daarnaast is het aan de overheid om keuzes maken in de aanpak van niet-gevaccineerden. “De echte vraag is hier: wat is aanvaardbaar of niet voor mensen met een laag risico op ernstige aandoeningen? De winst daarvan varieert onder meer met de leeftijd. Dat kan ook een individuele verantwoordelijkheid worden.”

(san)