“De FBI moet onmiddellijk stoppen met het uitloven van een geldelijke beloning voor mijn gevangenneming en uitlevering aan de Verenigde Staten. Het is in strijd met verschillende beginselen van de internationale mensenrechtenwetgeving.” Dat stuurde Yevgeny Prigozhin vorig jaar nog in een brief naar de FBI. Die loofden enkele weken daarvoor een prijs van 250.000 dollar uit voor alle informatie die zou leiden tot de arrestatie van Prigozhin.

En nu doet het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken dat opnieuw. Zo kondigde het vrijdag aan dat het 10 miljoen dollar biedt voor meer informatie over “buitenlandse pogingen om zich te mengen in de Amerikaanse verkiezingen”. Meer specifiek is het op zoek naar kennis over het Internet Research Agency, een beruchte Russische trollenfabriek die bekendstaat om zijn inmenging in de presidentsverkiezingen, en zijn vermeende leider Prigozhin.

Zowel de IRA als Prigozhin zijn in de VS gesanctioneerd. “De trollenfabriek gebruikte Facebook, Twitter en andere socialemediaplatforms om te proberen tweedracht te zaaien en zich te mengen in de presidentsverkiezingen van 2016”, aldus het ministerie van Justitie.

Van crimineel tot hotdogverkoper tot Poetins chef-kok

Maar wie is de beruchte zakenman, die Poetins chef word genoemd? Prigozhin (61) groeit op in Poetins thuisstad, het huidige Sint-Petersburg. Hij brengt negen jaar door in de gevangenis nadat hij door een Sovjetrechtbank wordt veroordeeld voor diefstal en andere misdaden. Als hij in de jaren 1990 uit de gevangenis komt, opent hij een hotdogkraam. Dat draait goed en al snel kan hij een aantal chiquere restaurants openen in de stad. Met als neusje van de zalm een restaurant op een boot, waar hij een groot succes mee boekt.

In 2001 bedient Prigozhin persoonlijk twee gasten die zijn langsgekomen voor een diner: De nieuwe president van Rusland, Poetin, en de premier van Japan, Yoshirō Mori. Het eten bevalt Poetin en hij nodigt er in de daaropvolgende periode nog belangrijke gasten uit, zoals Jacques Chirac en George Bush. Al snel verzorgt Prigozhin de catering voor banketten in het Kremlin en voor Poetins verjaardagsfeest in 2003, waardoor hij de bijnaam “Poetins chef-kok” krijgt.

Op goede voet met de Russische elite, breidt Prigozhin zijn activiteiten uit. Hij krijgt lucratieve staatscontracten om met zijn cateringbedrijven voedsel te leveren aan Russische schoolkinderen en het leger. Het contract is meer dan miljoen euro waard. Met de winst meet hij zich een oligarchische levensstijl aan: een paleis in Sint-Petersburg, een jacht, een privévliegtuig, enzovoort.

Tot leider van een trollenfabriek en een huurlingenleger

Op het eerste gezicht gewoon een kok, maar niets is minder waar. Zo is hij in realiteit een vertrouweling van Poetin, die een leger online trollen leidt en een privémilitie heeft die actief is van Syrië, over Venezuela tot recent nog Libië.

Zo wordt hij gelinkt aan het IRA, een Russische trollenfabriek in Sint-Petersburg die valse internetaccounts en nepnieuws heeft gebruikt om de Amerikaanse kiezers tijdens de presidentsverkiezingen van 2016 te beïnvloeden. De VS denken dat hij het bureau financiert via een van zijn cateringbedrijven. Hoewel Prigozhin zijn betrokkenheid nooit heeft toegegeven, hebben ongeveer een dozijn klokkenluiders uit de trollenfabriek met de media gesproken.

Daarnaast wordt hij ook gelinkt aan Wagner-groep, een Russisch huurlingenleger dat ervan beschuldigd wordt Russische staatsbelangen te behartigen te gaan in onder andere Syrië en Libië. De groep is de afgelopen jaren ook actief geweest in Oekraïne en enkele Afrikaanse landen. Daarnaast is ze ook al herhaaldelijk beschuldigd van oorlogsmisdaden en schendingen van mensenrechten.

Prigozhin ontkent tot de dag van vandaag dat Wagner bestaat of dat hij ooit een trollenfabriek heeft geleid. Over de Amerikaanse aanklacht zei hij vorig jaar: “Ik ben helemaal niet teleurgesteld dat ik op deze lijst sta. Als ze de duivel willen zien, laat ze.”