De Amerikanen rondden afgelopen weekend met succes een “antiterreuroperatie tegen een belangrijk doelwit binnen Al Qaeda” af in Afghanistan, vertelden bronnen binnen de Amerikaanse regering maandag aan de media. Het Witte Huis wilde niet meer details kwijt tot president Joe Biden het nieuws bevestigde in een toespraak: “Zaterdag hebben de Verenigde Staten op mijn bevel succesvol een luchtaanval uitgevoerd in Kaboel, Afghanistan, die de emir van Al Qaeda heeft gedood: Ayman al-Zawahiri.”

Al meer dan tien jaar was de Al Qaeda-leider onvindbaar. “Na jarenlang onvermoeibaar te zoeken naar Zawahiri, onder presidenten Bush, Obama en Trump, lokaliseerden onze inlichtingendiensten hem eerder dit jaar”, aldus Biden. “Hij was naar de binnenstad van Kaboel verhuisd, om zich te herenigen met naaste familieleden. Na zorgvuldig het duidelijke en overtuigende bewijs van zijn locatie in overweging te nemen, autoriseerde ik een precisieaanval die hem voorgoed zou verwijderen van het slagveld.”

“Deze missie was zorgvuldig gepland, waarbij rigoureus het risico dat burgers getroffen zouden worden geminimaliseerd werd. Een week geleden, nadat ik ingelicht werd dat de omstandigheden optimaal waren, gaf ik de finale toestemming om hem te pakken”, zei Biden. “En de missie was een succes. Geen van zijn familieleden raakte gewond en er zijn geen burgerslachtoffers. Ik deel dit nieuws nu met het Amerikaanse volk, na de bevestiging van het totale succes van de missie.” Biden bedankte de leden van de inlichtingendiensten, die met hun “buitengewone doorzettingsvermogen en talent” iedereen veiliger gemaakt hebben.

Het gaat om de eerste Amerikaanse aanval waar weet van is op Afghaans grondgebied sinds de taliban er in augustus vorig jaar de macht overnamen. Al-Zawahiri zou omgebracht zijn bij een droneaanval in de Afghaanse hoofdstad Kaboel, uitgevoerd door de CIA. Volgens een bron bij de inlichtingendiensten bevond al-Zawahiri zich in een huis dat eigendom was van een hooggeplaatste medewerker van talibankopstuk Sirajuddin Haqqani. Het overlijden zou na de droneaanval bevestigd zijn door een CIA-team op de grond en een inspectie vanuit de lucht.

Bronnen bij de Amerikaanse veiligheidsdiensten zeggen ook dat Kaboel wist dat de Al Qaeda-leider zich in de Afghaanse hoofdstad ophield. Daarmee werden de Amerikaans-Afghaanse afspraken duidelijk geschonden, klinkt het in Washington.

Een talibanwoordvoerder bevestigde dat er een aanval was en veroordeelde die streng, maar zei niets over het doelwit. Hij had het over een duidelijke schending van “internationale principes” en de overeenkomst van Doha van 2020 die leidde tot de terugtrekking van Amerikaanse troepen. “Zulke acties zijn een herhaling van de mislukte ervaringen van de afgelopen twintig jaar en gaan in tegen de belangen van de Verenigde Staten van Amerika, Afghanistan en de regio,”

Rechterhand en opvolger bin Laden

Al-Zawahiri (71) was sinds 1998 de rechterhand van Osama bin Laden. Nadat Amerikaanse commando’s in 2011 in Pakistan bin Laden ombrachten, kwam de Egyptische dokter aan het hoofd van Al Qaeda.

“Zawahiri was Bin Ladens leider, hij was altijd bij hem, hij was zijn nummer twee als adjunct ten tijde van de terreuraanvallen van 9/11”, aldus Amerikaans president Joe Biden in zijn toespraak. “Hij was diep betrokken bij het plannen van 9/11, een van de meest verantwoordelijken voor de aanvallen die 2.977 mensen vermoordden op Amerikaanse bodem.” Biden zei te hopen dat dit “daadkrachtig optreden” de nabestaanden helpt bij hun verwerking van die tragedie.

“Decennialang was Zawahiri het meesterbrein achter aanvallen op Amerikanen, waaronder het bombardement van de USS Cole in 2000, wat 17 Amerikaanse matrozen doodde en tientallen anderen verwondde”, zei Biden. “Hij speelde een sleutelrol in de bombardementen op de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania, waarbij 224 mensen gedood werden en meer dan 4.500 anderen gewond raakten. Hij liet een spoor van moord en geweld tegen Amerikaanse staatsburgers, militairen, diplomaten en Amerikaanse belangen achter.”

“Sinds de VS gerechtigheid bracht tegenover Bin Laden elf jaar geleden, was Zawahiri de leider van Al Qaeda. Terwijl hij ondergedoken zat, coördineerde hij de wereldwijde filialen van Al Qaeda, waaronder prioriteiten stellen, operationele begeleiding geven en oproepen doen die aanvallen inspireerden op Amerikaanse doelen”, aldus Biden. “Hij maakte video’s, inclusief de laatste weken, waarin hij zijn volgelingen opriep de VS en onze bondgenoten aan te vallen.”

Al-Zawahiri stond bekend om zijn vele provocerende video- en audioboodschappen, waarin hij aanhangers opriep de strijd tegen Amerika verder te zetten. De laatste tijd dook hij minder op in propaganda – een VN-rapport uit juni vorig jaar situeerde de man in de grensregio tussen Afghanistan en Pakistan, en suggereerde dat hij kampte met een zwakke gezondheid.

Al-Zawahiri had een verzwakte groepering geërfd en onder zijn leiding, die niet door alle leden aanvaard werd, verzwakte Al Qaeda verder. De terreurorganisatie probeerde zich echter in Afghanistan te hergroeperen nu ze er met de taliban aan de macht nog weinig te vrezen had, en wilde nog steeds aanvallen uitvoeren op de VS.

Belofte Biden

“Toen ik onze militaire missie in Afghanistan bijna een jaar geleden beëindigde, maakte ik de beslissing dat na twintig jaar oorlog de VS niet langer duizenden laarzen op de grond nodig hadden in Afghanistan om Amerika te beschermen tegen terroristen die ons kwaad willen aandoen”, aldus Biden. “En ik beloofde aan de Amerikaanse mensen dat we efficiënte antiterreuroperaties zouden blijven uitvoeren in Afghanistan en elders.” Deze missie toont volgens Biden aan dat hij zijn belofte wil en kan waarmaken.

Op 31 augustus 2021, nadat de laatste Amerikaanse troepen uit Afghanistan waren vertrokken en het land weer in handen van de taliban was gevallen, had Biden gezegd dat de VS hun strijd tegen terreur in de regio niet opgaven. “We zullen het gevecht tegen terrorisme in Afghanistan en andere landen onderhouden. We hoeven gewoon geen oorlog op de grond te voeren om dat te doen”, aldus Biden toen. Hij voorspelde een aanval als deze. “We hebben zogenaamde over-de-horizon capaciteiten, wat betekent dat we terroristen en doelwitten kunnen treffen zonder Amerikaanse laarzen op de grond - of heel weinig, indien nodig.”

Al-Zawahiri stond op de ‘most wanted terrorist’-lijst van de FBI. Washington had 25 miljoen dollar veil voor informatie die tot de arrestatie, veroordeling of dood van al-Zawahiri zou kunnen leiden.

“Nu is gerechtigheid geschied en deze terroristenleider is niet meer”, aldus Biden in zijn speech maandagavond. “Mensen overal ter wereld hoeven niet meer te vrezen voor de wreedaardige en vastberaden moordenaar. De Verenigde Staten blijven onze vastbeslotenheid en capaciteit demonstreren om ons te verdedigen tegen zij die ons kwaad willen berokkenen. We maken vanavond weer duidelijk dat, ongeacht hoelang het duurt, ongeacht waar je je verschuilt, als je een bedreiging bent voor onze mensen, zullen de Verenigde Staten je vinden en je uitschakelen.”

Biden wees erop dat in februari bij een “gedurfde missie” in Syrië de “emir van ISIS” uitgeschakeld werd, en vorige maand nog een andere sleutelfiguur aan de top van IS. “Nu hebben we de emir van Al Qaeda uitgeschakeld. We gaan nooit meer toelaten dat Afghanistan een veilige haven voor terroristen” of een “lanceerbasis tegen de VS” wordt.

Biden belooft dat zijn regering waakzaam bedreigingen van Al Qaeda zal blijven monitoren en aanpakken, “waar ze ook vandaan komen”. “Als opperbevelhebber is het mijn verantwoordelijkheid om Amerika veilig te maken in een gevaarlijke wereld.” Volgens Biden heeft de VS “deze oorlog tegen terreur niet uitgezocht, ze kwam naar ons”, maar reageerde het land zoals het dat altijd doet: vastberaden om onschuldigen te verdedigen en vrijheid te beschermen.

Het gaat om de eerste Amerikaanse aanval waar weet van is op Afghaans grondgebied sinds de taliban er in augustus vorig jaar de macht overnamen. Bij de aanval zouden geen burgerdoden gevallen zijn.

Al-Zawahiri zou omgebracht zijn bij een drone-aanval, uitgevoerd door de CIA, zo weten Amerikaanse media.

Een talibanwoordvoerder bevestigde dat er een aanval was en veroordeelde die streng. Hij had het over een schending van “internationale principes”.