De bloedtest is een felbegeerde techniek waarnaar al jaren onderzoek wordt verricht. In theorie volstaat een kleine bloedstaal om te speuren naar DNA van kankercellen. Lang bleef de technologie te beperkt om deze ‘naald in een hooiberg’ te vinden. Maar afgelopen weekend kondigen Britse artsen een doorbraak aan. De zogeheten Galleri-test was erin geslaagd om bij 6.600 volwassenen tientallen kankers vroegtijdig te detecteren. Door de tumoren vroeg te ontdekken, zijn ze beter te behandelen. Bovendien zaten er ook kankers tussen waarop niet routinematig wordt gescreend.

De Britten zijn niet alleen. Ook Nederlandse onderzoekers van het Amsterdam UMC meldden begin deze maand dat hun test met succes vroegtijdig kanker in het bloed opspoort. “Idealiter kunnen we straks op basis van een druppel bloed kijken of er tumorcellen zijn. Mogelijk zal dat ook kunnen met andere vloeistoffen, zoals urine, of uitgeademde lucht”, zegt Lardon, die niet betrokken is bij het Britse of Nederlandse onderzoek. Aan de Antwerpse universiteit en het UZA wordt wel onderzoek gevoerd naar het gebruik van urine om kanker op te sporen.

Valse resultaten

Als de bloedtest er effectief komt, dan is dat zonder meer een gamechanger voor kankerscreening. Volgens Lardon krijgen onderzoekers via het DNA meteen het paspoort van de tumor: wat voor type is het en waar bevindt het zich? “Men dacht lang dat als het DNA in het bloed zat, de kanker al vergevorderd zou zijn, maar dat blijkt niet zo. Zelfs in het voorstadium gaan tumorcellen al DNA in het bloed lekken.”

Accuraatheid is de grootste uitdaging voor deze testen. Nu veroorzaken ze nog te vaak ongerustheid door vals alarm te slaan. Critici vrezen ook overbehandeling: patiënten dreigen nodeloos te worden onderzocht. Nog erger zijn de vals negatieven, zegt Lardon. “Soms speurt de computer het niet op en blijkt er toch een tumor te zijn.” Zowel de Britse als Nederlandse onderzoekers erkennen dat de tests verfijnd moeten worden. Mogelijk wordt volgend jaar een nieuwe grote stap gezet. In het Verenigd Koninkrijk worden dan de resultaten verwacht van een grote studie bij 165.000 mensen. (agg)