“In essentie krijgt de koning voortaan dezelfde bescherming tegen smaad als elke andere Belg”, aldus justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open Vld). Die zag zich genoodzaakt de wet uit 1847 “tot bestraffing van beledigingen aan den Koning” aan te passen. In 1847, toen ons land nog een prille monarchie was, had deze wet de stabiliteit van ons land tot doel, klinkt het. Overtreders riskeerden naast een geldboete ook een gevangenisstraf van zes maanden tot drie jaar. Maar vandaag is de maatschappelijke context helemaal anders.

Bovendien, naast forse kritiek van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, uitte onlangs ook het Grondwettelijk Hof grote bezwaren. Die achtte, net als het Europees Hof, de wet in strijd met het recht op vrije meningsuiting, en vond het ook niet kunnen dat de reputatie van de koning ruimer werd beschermd dan die van andere mensen.

De hervorming is volgens van Quickenborne “evenwel geen vrijgeleide om de koning gratuit te beledigen”.

“Gratuite beledigingen”

Concreet is door de ministerraad beslist dat in het nieuwe Strafwetboek het begrip majesteitsschennis “gelijkgesteld wordt met smaad jegens natuurlijke personen”. Op dat misdrijf staan weliswaar geen gevangenisstraffen meer, maar wel nog geldboetes of eventueel een werk- of probatiestraf. Bij dat laatste moet u gedurende een bepaalde periode voorwaarden naleven.

Van Quickenborne: “Door deze aanpassingen wordt de reputatie van de koning niet langer beter beschermd dan die van andere personen.”

Veroordelingen wegens majesteitsschennis waren sowieso eerder zeldzaam. De bekendste veroordeling was die van de socialistische vakbondsleider Edward Anseele eind 19de eeuw, die toenmalig koning Leopold II beledigde. Maar ook in 2006 was er nog een veroordeling van een man die de koning beschuldigde van medeplichtigheid aan de ontvoering van kinderen. De man kreeg volgens professor strafrecht Hendrik Vuye (ULB) in beroep een celstraf van één jaar, naast een boete van 5.500 euro.

Vuye, die als voormalig N-VA-Kamerlid zelf nog een wetsvoorstel indiende om majesteitsschennis niet langer strafbaar te stellen, noemt de aanpassingen “de logica zelve”. “Vanwege de kritiek van zowel Straatsburg als het Grondwettelijk Hof was deze wet de jongste jaren sowieso dode letter geworden.” Ook in het wetsvoorstel van Vuye was het uitgangspunt dat “voor de koning niet meer, maar ook niet minder geldt dan voor een gewone Belg”.