De duiven vs. de valken. Het is geen wedstrijd voor vogelliefhebbers, maar wel een jarenlange interne strijd binnen de katholieke Kerk. De duiven, dat zijn de conservatieven - de aanhangers van de overleden paus Benedictus XVI. De progressieven gaan binnen het Vaticaan onder de noemer ‘de valken.’ En tussen die twee vleugels zijn er al langer spanningen. Maar door de dood van Benedictus woedt die strijd de afgelopen dagen heviger dan ooit.

“Sinds het aantreden van paus Franciscus in 2013 hebben de ultraconservatieven een opeenstapeling van mogelijke destabiliseringstactieken toegepast”, zegt Vaticaankenner Tom Zwaenepoel, die midden februari het boek Tegen de stroom in over paus Franciscus uitbrengt. “Zo hebben ze bijvoorbeeld het gerucht verspreid dat paus Franciscus een tumor in zijn hersenen had en dat we daarom niet veel aandacht moesten besteden aan wat hij zei. Maar ze hebben ook anti-paus affiches laten ophangen in Rome of beweren ze dat er een fout gebeurd is tijdens de stemming waarbij Franciscus verkozen werd. Ze proberen al jarenlang de geloofwaardigheid van de paus te ondermijnen”, zegt hij. Binnen dat sabotageverhaal is volgens insiders de Duitse aartsbisschop Georg Gänseweing (66) een sleutelfiguur.

(Lees verder onder de foto)

Werkloos

Die Duitser was de privésecretaris van de voormalige paus Benedictus en werd door hem ook benoemd als prefect van het Pauselijke Huis. Dat wil zeggen dat hij bepaalde die wie bij de paus op bezoek mocht. Toen Benedictus aftrad, bleef Gänswein zowel zijn privésecretaris, als de prefect onder paus Franciscus. “Overdag zat hij bij Franciscus en ’s avonds bij Benedictus. Dat vonden weinigen in het Vaticaan een goede zaak”, zegt Zwaenepoel.

Franciscus en Gänswein hadden andere visies, konden het niet goed met elkaar vinden en hun professionele relatie duurde daardoor ook maar tot 2020. Het liep mis toen paus emeritus Benedictus een bijdrage schreef voor een boek van een Guinees kardinaal. Daarin werd Franciscus indirect bekritiseerd. Gänswein probeerde de brokken te lijmen, maar dat lukte niet. Franciscus zette hem aan de deur. Officieel mocht hij zijn titel als prefect behouden, maar in de realiteit was hij werkloos. “Voor Gänswein, die in het Vaticaan veel aanzien had, betekende dat gezichtsverlies.”

(Lees verder onder de foto)

Vuile was buiten hangen

En nu is Gänswein uit op wraak. “Nog voor Benedictus afgelopen donderdag begraven werd, gaf hij al een tsunami aan interviews waarin hij Franciscus aanviel. En hij brengt nu ook een boek uit”, zegt Zwaenepoel. “Je kan het een beetje vergelijken met de Britse prins Harry: hij gaat de vuile was van het Vaticaan buiten hangen. Er zijn nu dus enorme spanningen over wat er allemaal in dat boek zal staan. Gänswein moet zich voor niemand meer inhouden en wil duidelijk afrekenen met de paus.”

De druk op Franciscus om af te treden wordt dus steeds groter. Het is al langer geweten dat hij niet tot aan zijn dood paus wil blijven en ook met pensioen wil. Tot nu toe lag dat moeilijk omdat twee pausen emeritus geen ideaal scenario is. “Door de ongeziene optredens van Gänswein draait de geruchtenmolen op volle toeren en vraagt men zich af of Fransiscus nu ook niet zal aftreden”, zegt de Vaticaankenner. “Maar ik denk niet dat hij dit snel zal doen. Hij heeft nog een groot doel voor zich en hij is ook nog van plan te reizen. Het is dus de vraag in hoeverre Gänswein in zijn opzet zal slagen?”