Op 4 augustus 2021 vielen douaniers en politiemensen op tien locaties in België binnen in wat volgens de douane de grootste actie tegen sigarettenzwendel ooit was in ons land. Na een tip uit Litouwen over de firma Tobacco Foliis was een maandenlang onderzoek gevoerd, douaniers hadden vele uren geobserveerd aan verdachte plekken over het hele land.

LEES OOK. Nationale actie in strijd tegen illegale sigaretten: invallen in Bree en Tongeren

In loodsen in Aartselaar, Tongeren, Bree, Beersel, Charleroi, … werden bij de huiszoekingen vier productiesites voor illegale sigaretten aangetroffen. De douaniers namen meer dan 22 miljoen sigaretten in beslag, er werd ook meer dan 140 ton illegale tabak gevonden. In de woning van een van de vermeende organisatoren, Vladimir L., in Sint-Katelijne-Waver werd meer dan 60.000 euro cash gevonden. In totaal werden veertig mensen gearresteerd, onder meer de ‘arbeiders’ die ingeschakeld werden in de illegale fabrieken in Aartselaar en Tongeren. Daar werden respectievelijk achttien en elf ‘werknemers’ meegenomen. In de loodsen bleken geïmproviseerde slaapruimtes en keukens ingericht te zijn. “Een groot succes”, noemde Kristian Vanderwaeren, de administrateur-generaal van de douane, de actie toen.

286 miljoen euro boete

Voor de rechtbank in Antwerpen werden vijf veertigers en vijftigers, onder wie Vladimir L., vervolgd als de spilfiguren achter de omvangrijke zwendel in illegale sigaretten. In totaal bracht de douane 46 personen en vijf vennootschappen voor de rechter. De meeste betrokkenen, zoals L. wasten hun handen in onschuld. De man uit Sint-Katelijne-Waver zei dat hij dacht dat hij legaal bezig was en zei dat hij zijn geld gewoon als vrachtwagenchauffeur verdiend had. “Nochtans werd hij tijdens maanden observatie nooit achter het stuur van een vrachtwagen gezien”, merkte de rechtbank op. L. reed wel rond in twee Mercedessen en een Audi Q7. Hij kreeg van de rechters in Antwerpen de zwaarste straf en werd veroordeeld tot drie jaar cel en een boete van 286 miljoen euro. Zowel de boete als de celstraf zijn grotendeels met uitstel, ‘slechts’ 250.000 euro en zes maanden werden effectief opgelegd.

Vrijspraak voor ‘slavenarbeiders’

Ook de andere beklaagden kregen gelijkaardige straffen, deels met uitstel. Aan iedereen die schuldig werd bevonden, legde de rechtbank miljoenenboetes op. Die werden bepaald door het bedrag van de ontdoken accijnzen te vermenigvuldigen met vijf. Van de 51 beklaagden werden er uiteindelijk 29 vrijgesproken. Het gaat voornamelijk om de arbeiders die in de loodsen aangetroffen werden en ingezet waren om daar sigaretten te produceren. De rechtbank vond het niet bewezen dat zij uit vrije wil zouden hebben meegewerkt aan de illegale productie en oordeelde dat het niet uitgesloten was dat de mannen zelf het slachtoffer werden van misbruik. In haar verslagen heeft de douane het over iemand die de site in Tongeren controleert “en zelf vrij kon gaan en staan waar hij wilde, uiteraard nadat hij de slavenarbeiders wel degelijk opgesloten had in het magazijn.”