De bedoeling van die regiovorming is om de bestuurlijke versnippering tegen te gaan en komaf te maken met het kluwen aan lokale samenwerkingen tussen afvalintercommunales, politiezones, hulpverleningszones...

Het is de bedoeling dat gemeenten vanaf nu niet langer zelf samenwerkingen opzetten over de grenzen van de regio’s heen. De regio’s zelf kunnen wel partnerschappen aangaan met elkaar. Ook grotere samenwerkingen, zoals het overleg van de kustburgemeesters, kunnen in uitzonderlijke gevallen naast de regio’s plaatsvinden. 

De bestaande structuren krijgen tot eind 2030 om zich in regel te stellen. Afvalintercommunales krijgen nog zes jaar langer de tijd.

De oppositie ziet opportuniteiten in het tegengaan van de verrommeling, maar had woensdag ook heel wat commentaar op het decreet. “Regiovorming zou van onderuit moeten worden gedragen door de lokale besturen, dat staat ook zo in het regeerakkoord”, zei Yves Buysse van Vlaams Belang. “Er is hier echter niet opgebouwd van onderuit, maar gestart met een ontwerp van bovenaf. Soms gebaseerd op een idee dat elk gevoel met het veld miste.”

Zwijndrecht mocht uiteindelijk dan toch de switch maken van Antwerpen naar het Waasland, maar er zijn andere voorbeelden van gemeenten die zich niet thuisvoelen in hun regio, aldus Buysse. “Onder meer Berlaar en Nijlen.”

Twee keer per jaar rapporteren

Kurt De Loor van Vooruit zag een democratisch deficit in het feit dat de regio’s worden bestuurd door de burgemeesters. Hij wil dat er meer controle door de gemeenteraad door het decreet wordt verzekerd.

“Als je verplicht elke maand moet rapporteren wordt dat een formalistisch nummertje als we niet opletten”, reageerde minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open VLD). “Wij vragen om minstens twee keer per jaar te rapporteren en nodigen de gemeenten uit om het vaker te doen.”

Staf Aerts van Groen en Lise Vandecasteele van PVDA maakten zich zorgen over een mogelijke privatisering van de lokale zorg. “Bij de oprichting van bijvoorbeeld een ziekenhuis, is er nu een goedkeuring nodig van de Vlaamse overheid. Dat wordt vervangen door een niet-bindend advies. Dit heeft helemaal niets te maken met regiovorming en hoort niet thuis in dit decreet”, zei Vandecasteele.

“Wij maken ons daardoor zorgen over de dagprijzen”, zei Staf Aerts van Groen. “Er ontstaat ook meer risico op problemen met de kwaliteit. Bovendien is de sector zelf geen vragende partij.”

“We schaffen dat goedkeuringstoezicht af omdat we fundamenteel vertrouwen hebben in de lokale democratie”, reageerde Somers. “Het decreet zegt bovendien dat er enkel samenwerking mogelijk is tussen de publieke sector en de non-profit. Het mag enkel gaan om een echte vzw, zonder winstoogmerk.”

De oppositie vreest echter voor schijn-vzw’s.