De officiële versie van het overlijden van Neruda is dat hij op 23 september 1973 stierf aan de gevolgen van prostaatkanker en ondervoeding. Twaalf dagen na de militaire coup waarmee de democratisch verkozen regering van zijn vriend, president Salvador Allende, omvergeworpen werd.

Toch hebben veel mensen, waaronder Neruda’s neef, sindsdien volgehouden dat Neruda eigenlijk vermoord was omdat de dichter een publieke tegenstander was van de dan beginnende dictatuur van Augusto Pinochet.

Derde partij betrokken?

Tien jaar geleden gaf een Chileense rechter het bevel om het lichaam van Neruda op te graven. De aanleiding was dat zijn voormalige chauffeur Manuel Araya het gerecht had verteld dat een opgefokte Neruda hem op de dag van zijn overlijden vanuit het ziekenhuis gebeld had om te zeggen dat hij tijdens zijn slaap een injectie in zijn buik gekregen had. Uren later was hij dood.

In 2015 zei de Chileense regering al eens dat het “heel waarschijnlijk was dat een derde partij betrokken was”, twee jaar later zei een team van internationale onderzoekers er “honderd procent van overtuigd te zijn dat hij niet aan prostaatkanker gestorven is.

Gif

Op wat over was van zijn lichaam werd de voorbije jaren in vier landen onderzoek gedaan, en uit de resultaten blijkt dat het gif clostridium botulinum, een van de giftigste stoffen ter wereld waarvan een miljoenste van een gram genoeg is om iemand te doden, aanwezig was in zijn bloed. Dat geeft kracht aan de theorie dat de dichter na de coup “vergiftigd” werd.

De onderzoekers achter het onderzoek stellen hun bevindingen woensdag voor, maar Rodolfo Reyes - de neef van Neruda - stapte er al mee naar het Spaanse persagentschap Efe. “We weten dat er geen enkele reden was voor dat gif om in zijn lichaam aanwezig te zijn”, zegt die. “En wat betekent dat? Dat Neruda vermoord is in 1973.”

Nobelprijs

Pablo Neruda werd 69 jaar oud. Hij was een van de meest gevierde dichters aller tijden, werd door Gabriel Garcia Marquez de “grootste dichter van de 20ste eeuw” genoemd en won in 1945 de Nobelprijs voor Literatuur. Bekende werken van zijn hand zijn onder meer Canto General en Twintig gedichten over liefde en een lied over wanhoop. Over zijn leven werden films en documentaires gemaakt.