Wie graag gaat wandelen in Hamont-Achel kent allicht de ‘Tomp’. Het lijkt wel een middeleeuws torentje op een klein eiland, vlakbij de Tomperweg. Ooit dachten onderzoekers dat die toren deel had uitgemaakt van de roemrijke burcht. Achteraf bleek dat niet helemaal te kloppen: het torentje was gewoon een molen geweest. Een paar honderd meter verderop vlakbij de Molendijk is wel een opmerkelijke ruïne te vinden. Daar moet volgens onderzoekers één van de belangrijkste waterburchten van Limburg gestaan hebben. Het gaat om het kasteel van ‘Grevenbroek’. Niet te verwarren met het kasteel van Genenbroek dat ook al in Hamont-Achel gelegen is, en een erg gelijkaardige naam heeft.

Wapengekletter

Van het kasteel ‘Grevenbroek’ blijft vandaag dus helaas alleen maar een ruïne over, die bovendien overwoekerd is door de natuur. Toch zijn de slotgrachten nog heel herkenbaar in het landschap. Waarschijnlijk werd de burcht in de veertiende eeuw al gebouwd door ridder Willem van Boxtel. In 1401 was er grote schade aangericht door wapengekletter, maar de site werd hersteld en bleef bewoond. De burcht zou later zelfs nog dienst doen als gevangenis voor misdadigers uit de omgeving. In 1702 werd het hele complex vernield. Nederlandse en Engelse troepen wilden zo voorkomen dat de Fransen de burcht nog konden gebruiken voor aanvallen in onze streken. Sindsdien is het hele domein herschapen in een ruïne. Dat is drie eeuwen later nog steeds zo. Een paar muren zijn nog zichtbaar, en waarschijnlijk zijn ondergronds nog belangrijke sporen te vinden.

Maquette

“Om het geheel te bewaren voor de toekomst, starten we een procedure tot bescherming van de zone als archeologische site”, zegt Vlaams minister Matthias Diependaele, bevoegd voor onroerend erfgoed. “Op die manier wordt bij het gebruik van het terrein alvast rekening gehouden met de erfgoedwaarde.” De bescherming is voorlopig, want de gemeente start nu een openbaar onderzoek. Die moet de bescherming op termijn definitief maken. In het museum Grevenbroek in Hamont-Achel staat overigens een opmerkelijke maquette, van hoe de burcht er waarschijnlijk ooit uitgezien moet hebben. Of de ruïne zelf ooit een toeristische attractie kan worden voor Hamont-Achel is nog afwachten.