Het gaat om het eerste Belgische staatsbezoek ooit aan Zuid-Afrika, en het eerste naar een Afrikaans land sinds 1979, toen koning Boudewijn naar Ivoorkust en Kameroen trok. Filip reisde zelf wel al meerdere keren af naar Zuid-Afrika. Zo was hij als kroonprins onder meer in 1994 aanwezig bij de eedaflegging van Nelson Mandela als eerst zwarte president van Zuid-Afrika, leidde hij in 2006 samen met Mathilde een handelsmissie in het land en woonde hij - intussen als koning - in 2013 de begrafenis van Mandela bij.

Tijdens het staatsbezoek doen Filip en Mathilde drie steden aan: Pretoria, Johannesburg en Kaapstad. In hun zog reizen onder anderen federaal minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib, ministers-presidenten Elio Di Rupo (Wallonië) en Rudi Vervoort (Brussel), en Vlaams minister van Financiën Matthias Diependaele mee, net als bedrijfsleiders en academici. In totaal nemen bijna 140 mensen deel aan het staatsbezoek.

Grootste Belgische gemeenschap in Afrika

Doel van de reis is om de banden tussen België en Zuid-Afrika aan te halen. Het land is de op een na grootste economie van Afrika en heeft een leidende rol op het continent. Het maakt ook deel uit van de Brics-landen, samen met Rusland, China, India en Brazilië. Het staat wel voor uitdagingen: het torst een hoge schuldenlast te midden van een vertragende economische groei. Zuid-Afrika heeft ook al maandenlang te kampen met dagelijkse stroomonderbrekingen, omdat elektriciteit gerantsoeneerd moet worden als gevolg van de verouderde energie-infrastructuur.

Zuid-Afrika is niet alleen op geopolitiek vlak een belangrijke partner. In het land woont de grootste Belgische gemeenschap in Afrika. De federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken schat dat er ongeveer 10.000 landgenoten verblijven. Zowat 7.600 Belgen zijn geregistreerd bij de ambassade in Pretoria of het consulaat-generaal in Kaapstad, maar zo’n registratie is niet verplicht.

Handelspartners

Wat de handelsbetrekkingen met Zuid-Afrika betreft, voerde België tijdens de eerste negen maanden van vorig jaar voor 1,4 miljard euro aan goederen uit (+22 procent) en voor 3,2 miljard euro in (+31,1 procent). Zuid-Afrika is vooral klant van chemische en farmaceutische goederen en minerale producten (olie), terwijl het land ons vooral belevert met edelstenen en edelmetalen (met name platina en diamanten).

Het officiële programma van het staatsbezoek gaat donderdag van start met onder meer een ontvangst van het Belgische vorstenpaar door Zuid-Afrikaans president Cyril Ramaphosa en een staatsbanket in Pretoria. Op het programma staan verscheidene politieke, economische, academische en culturele evenementen, net als bezoeken aan townships. Maandag keert de Belgische delegatie terug.