De definitie van dak- en thuislozen gaat veel ruimer dan personen die op straat slapen. Zij zijn slechts het topje van de ijsberg. Dat blijkt voor het derde jaar op rij uit tellingen van onderzoeksteams LUCAS KU Leuven en UCLouvain CIRTES, met de steun van de Koning Boudewijnstichting. De groep verborgen daklozen is veel groter. Het gaat om jongvolwassen die hun toevlucht zoeken in een caravan of garage, om alleenstaande moeders die tijdelijk bij familie verblijven of iemand die langer dan nodig in een instelling verblijft omdat hij  nergens naartoe kan.

De onderzoekers telden 7.912 dak-thuislozen in Boom-Mechelen-Lier, arrondissement Brugge, Midwest, Middenkust, (zorg)regio Kempen en het Waasland. Ook in de Duitstalige Gemeenschap, Doornik en Waals-Brabant werd geteld. Alles samen werkten 98 lokale besturen en 356 organisaties eraan mee. “Zo’n 30 à 35 procent van de getelde personen zijn vrouwen. Ze brengen de nacht voornamelijk door in tijdelijke opvang, bij familie of vrienden. Ze zijn minder zichtbaar en zijn vaak minder lang dakloos dan mannen. Hun situatie is vaak het gevolg van intrafamiliaal geweld of relationele problemen. We telden ook veel kinderen, gemiddeld zo’n 27 procent, maar in sommige regio’s loopt het op tot 30 procent”, zegt Hermans. 

Een relatief groot deel (tussen 30 en 50 procent) van de getelde bevolking bestaat uit mensen met een migratieachtergrond. Wat ook opvalt is dat zowat een kwart van de dak- en thuisloze personen een instellingsverleden heeft. Het gaat meestal om psychiatrie, gevolgd door gevangenis en jeugdhulp. In sommige regio’s heeft 1 op de 5 dak- en thuislozen een inkomen uit werk.

“De sociale woonmarkt staat al een hele tijd onder druk, en met dit onderzoek geven wij aan dat er nog een hele groep is die ook op die lijst zou moeten staan”, zegt Hermans. “Het is een boutade, maar de beste oplossing voor dak- en thuisloosheid is simpelweg een dak boven je hoofd. Maar ons onderzoek toont aan er zeer diverse profielen zijn. Een oplossing voor een groot gezin is niet dezelfde als die voor een jongvolwassene. En voor wie met mentale of verslavingsproblematiek kampt, is er de specifieke aanpak housing. Maar bovenal moeten we inzetten op preventie en voorkomen dat mensen dakloos worden. Zo zouden uithuiszettingen met kinderen zo goed als onmogelijk moeten zijn. Vlaanderen heeft sinds 2020 een Vlaams actieplan dak- en thuisloosheid, maar de noden zijn nog altijd heel groot.” 

De onderzoekers hopen om de telling om de 2 à 3 jaar te herhalen.